Repo nedir? Repo, borç veren ile yatırımcı arasında teminatlandırılmış bir kredidir. Borçlu, borç verene nakit karşılığında bir tür güvenlik veya varlık olabilen teminat verir. Borçlu, teminatı belirli bir tarihte kararlaştırılan bir fiyattan geri almayı kabul eder. Repolar aynı zamanda geri alım anlaşmaları (repo), ters repo anlaşmaları (ters repo) ve menkul kıymet ödünç verme işlemleri olarak da bilinir.
Bir repo, teminatlandırılmış bir krediye benzer. Borç alan, borç verene nakit karşılığında bir tür teminat verir. Borçlu, teminatı belirli bir tarihte belirli bir fiyattan geri almayı kabul eder. Çoğu durumda, borç veren, anapara artı faizin geri ödenmesi üzerine borçluya iade edileceği vadeye kadar teminatı elinde tutar. Repo, şirketler veya bireyler tarafından alternatif bir finansman kaynağı veya yatırım aracı olarak kullanılabilir.
Repo, borç alan kişinin menkul kıymetleri repo verene sattığı ve daha sonraki bir tarihte geri almayı kabul ettiği bir finansman aracıdır. Menkul kıymetlerin fiyatı, işlem yapıldığında sabit olup, faiz oranı menkul kıymetler için ödenen fiyat ile vade sonu değerleri arasındaki farka göre belirlenir. Bu tarz yatırım araçları teknik kriterlerin dikkate alınarak uygulanan bir yatırım sürecini beraberinde getirir.
Repo, nispeten düşük riskle potansiyel olarak yüksek getiri sağladığı için çekici bir yatırım aracı olabilir. Bununla birlikte, yatırımcıların bir geri alım sözleşmesine girmeden önce bilmesi gereken birkaç husus vardır. Temerrüt riski en çok dikkat edilmesi gereken kriterler arasında yer alır. Repo borç verenleri genellikle borçluların temerrüde düşmesine karşı teminat isterler. Borçlu teminatı zamanında teslim edemezse, yatırımcılar için büyük olasılıkla önemli kayıplar olacaktır.
Repo Hesaplama
Repo hesaplama işlemi pek çok farkı dinamiği dikkate alan bir işlemdir. Bu işlemin yapılmasında yatırılan para tutarı, vade süresi ve faiz oranı dikkate alınmaktadır. Repo, bir tür kısa vadeli borçlanmadır. Finansal sistemin önemli bir parçasıdır ve bankalar tarafından faaliyetlerini finanse etmek için kullanılır. Bankalar, repo oranı olarak bilinen çok düşük bir faiz oranıyla merkez bankasından borç para alabilirler. Daha sonra bu parayı, repo oranı artı ek bir marj olarak adlandırılan daha yüksek bir faiz oranında borç verirler.
Repo oranı, ipotek ve kredi kartları gibi diğer kredi türlerini etkilediği için genellikle gelecekteki faiz oranlarının bir göstergesi olarak kullanılır. Repo piyasası, bankaların ihtiyaç duyduklarında fon toplamalarına ve yatırımcıların tahvil veya hisse senedi gibi sabit getirili menkul kıymetlere yatırım yapmak zorunda kalmadan nakit getiri elde etmelerine olanak tanır. Bu aşamada reponun yatırımcılara güvenli bir şekilde yatırım fırsatını sunduğunu rahatlıkla ifade etmek mümkün olmaktadır.
Bir repo iki tarafı içermektedir. Bunlar borç alan ve borç verendir. Borç alan, borç verene bazı menkul kıymetler satar, o da bu menkul kıymetleri onlardan satın alır ve hemen nakit olarak öder. Borç alan daha sonra aynı menkul kıymetleri, yasa gereği orijinal sahibine iade etmesi gerektiğinde, gelecekteki bir tarihte geri satın alır. Bu aşamada bu tarz işlemlerin yapılmasında kurumsal bankalar kritik bir öneme sahiptir. Özellikle karlı bir şekilde yatırım yapmayı isteyenler açısında repo faiz oranlarına dikkat ediyor olmak şarttır.
Günlük Repo Hesaplama
Repo, geri alım için kısa bir terimdir. Bir borç verenin devlet tahvillerini veya şirket tahvillerini borçluya sattığı ve daha sonra bunları daha sonraki bir tarihte geri aldığı bir süreçtir. Bu işlem gecelik bazda yapılır ve borç veren, borçluya ödünç verilen para üzerinden faiz alır. Repo oranı aşağıdaki gibi hesaplanır:
- Repo Oranı = (Repo + Ters Repo)/2
- Ters Repo Oranı = Ters Repo/Toplam Rezervler
- Günlük Repo Hesaplaması = Günlük Repo/Toplam Rezervler
Günlük repo hesaplama gündeme geldiği zaman karşımıza geniş kapsamlı bir süreç çıkar. Bu tarz hesaplamaların yapıldığı araçlar vardır. Bu tarz araçlarda yatırımcılar otomatik olarak günlük repo işlemini yapabilirler. Burada temel kriterlere dikkat ediyor olmak gerekmektedir. Mesela gün sayısı arttıkça kazanç miktarı da artış gösterecektir.
Ters Repo Nedir?
Ters repo bir menkul kıymete ait başlangıç valörünün geri sattım vaadiyle alınmasıdır. Burada bitiş valörü kritik bir öneme sahiptir. Repo kredileri, birkaç yıl içinde geri ödenebilen daha uzun vadeli tahvil veya ipoteklerin aksine, genellikle günler veya haftalar içinde geri ödenen çok kısa vadeli kredilerdir. Bu tarz işlemlerin yapılmasında repo teminatı oranları kritik bir öneme sahiptir.
Gecelik Repo Hesaplama
Repo, borçlunun belirli bir süre için sabit bir faiz oranı üzerinden borç para alabileceği teminatlı bir kredi türüdür. Borçluya fon sağlayan tefeci, aralarındaki anlaşma gereği kendisine aynı tarihte faiziyle geri ödenmesini bekler. Repo oranı gecelik repo hesaplama işlemi konusunda en temel kriter olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu, borç verenin bir borçludan talep üzerine kendisi tarafından ödenecek şekilde borç para aldığı orandır.
Repo teminatı, repo sırasında ödünç alınan paraya karşı teminat olarak borç verenler tarafından borç verenler tarafından rehin verilen menkul kıymetleri ifade eder. Yatırımcıların repo teminatına dair kapsamlı bilgilere sahip olması; bu tarz yatırımların çok daha isabetli bir şekilde yapılmasını mümkün kılar. Özetle repo, bir borç verenin bir borçludan borç para almak için kullandığı bir finansal araç olan repo sözleşmesinin kısaltmasıdır. Borç alan, borç verene tutması için bir varlık verir ve ardından aynı miktarda nakit artı faizi geri alır.
Repo İhalesi
Repo, geri satın alma sözleşmesinin kısaltmasıdır ve kısa vadeli bir kredidir. Merkez Bankası, repoyu ana para politikası araçlarından biri olarak kullanır. Repo ihaleleri, Merkez Bankası’nın para piyasalarının likiditesini etkileme mekanizmasıdır. Repo şu şekilde çalışır: Bir bankanın nakde ihtiyacı vardır, bu nedenle menkul kıymetleri başka bir bankaya iskontolu (repo oranı) satar ve daha sonra bunları nominal değer artı faiz üzerinden (ters repo oranı) geri alır. Bankalar aslında sattıklarını asla geri almadıkları için, bu işlemler gerçekten bankaların elindeki para miktarını etkileyen muhasebe kayıtlarından başka bir şey değildir.
Merkez Bankası aracılığıyla haftalık ters repo ihaleleri yürütmektedir. Bu ihaleler, yatırım bankalarının ve ticari bankaların Merkez Bankası rezervleri tarafından belirlenen oranlarda birbirlerinden borç almalarına olanak tanır. Merkez Bankası ayrıca, bu işlemlerdeki faiz oranını belirleyerek kısa vadeli faiz oranlarını yönetmek için günlük geri alım anlaşmalarını (repolar) kullanır.
Repo Mantığı Nedir?
Repo, temelde bir varlık satışını içeren bir anlaşmadır ve satıcı, belirli bir süre sonra aynı varlığı geri alma taahhüdünde bulunur. Bu, likidite ihtiyacı olan bir kuruluşun kısa vadeli fon sağlaması veya yatırım yapmak isteyen bir kuruluşun geçici olarak fonlarını değerlendirmesi için kullanılan bir mekanizmadır.
Repoda satıcı ve alıcı arasında bir anlaşma yapılır. Anlaşmanın tarihi, vade tarihi, repo oranı (getiri), teminat olarak kullanılacak varlık ve teminatın değeri gibi detaylar belirlenir. Repo veren taraf, belirlenen teminatı repo alan tarafa satış yapar. Bu, repo alan tarafın likidite sağlamasını veya kısa vadeli yatırım yapmasını sağlar.
Anlaşmada belirtilen vade tarihinde, repo alan taraf teminatı geri satıcıya geri satar. Bu, anlaşmanın sona erdiği ve teminatın geri alındığı noktadır. Repo veren taraf, teminatı geri aldığında belirlenen repo oranı üzerinden getiri elde eder. Getiri, teminatın geri alındığı tutar ile satıldığı tutar arasındaki farktır.
Repo, finansal piyasalarda likidite yönetimi için önemli bir araçtır. Merkez bankaları, ticari bankalar, finansal kuruluşlar ve yatırımcılar repo mekanizmasını kullanarak kısa vadeli fon sağlayabilir veya değerlendirebilirler. Ayrıca, repo oranları, faiz oranlarındaki değişikliklere duyarlı olabilir ve genellikle para politikalarının bir göstergesi olarak kullanılır.
Ayrıca instagram hesabımdan da takip etmek için linkim: instagram.com/enginerdebil
*ÖNEMLİ NOT: Makale içerisinde verilen bilgiler hiçbir şekilde yatırım tavsiyesi değildir!
